Fitokannabinoidy – czym są?
- Fitokannabinoidy to inna nazwa kannabinoidów, czyli roślinnych związków obecnych w konopiach. Fitokannabinoidy można określić jako najważniejsze związki występujące w konopiach, razem z np. terpenami wykazują synergiczne działanie lecznicze.
- W konopiach znajduje się bardzo wiele fitokannabinoidów – różne źródła podają różne wartości – ale jest ich około 100.
- Działanie fitokannabinoidów opiera się ściśle o działanie układu endokannabinoidowego – który odpowiada za stan równowagi (tzw. homeostazy) całego organizmu. Roślinne kannabinoidy wpływają w określony sposób na receptory wspomnianego układu, CB1 i CB2, co skutkuje regulowaniem (bądź odwrotnie) czynności i stanów organizmu (sen, apetyt, motywacja, koncentracja, pobudzenie, itp.)
- Podstawową funkcją fitokannabinoidów, na poziomie rośliny, jest ochrona przed szkodnikami, insektami, grzybami, itp.
- W konopiach najważniejszą rolę wśród fitokannabinoidów pełnią trzy: są to CBD (kannabidiol), THC (tetrahydrokannabinol) oraz CBG (kannabigerol). Poniżej zaprezentujemy ich właściwości i działanie.
Fitokannabinoidy to roślinne związki obecne w konopiach. Wykazują potencjał terapeutyczny. Największe stężenie roślinnych kannabinoidów znajduje się w kwiatostanach żeńskich (w trichomach – włoskach wydzielających żywicę).
Dla ścisłości dodamy, że poza kannabinoidami roślinnymi (fitokannabinoidy) wyróżniamy również kannabinoidy obecne w organizmach żywych, zwierzęta/ ludzie (np. anandamid) oraz kannabinoidy syntetyczne stworzone przez człowieka – substancje chemiczne (np. nabilon).
Naturalne źródła fitokannabinoidów
Jak napisaliśmy powyżej, fitokannabinoidy to roślinne kannabinoidy występujące w konopiach – zarówno siewnych (legalnych w Polsce) oraz indyjskich (nielegalnych).
Pytanie, czy tylko konopie są bogate w fitokannabinoidy?
Nie tylko, związki te występują również w innych roślinach – jakich, jest to np.: oregano, chmiel, jeżówka. Ale to właśnie w konopiach mamy ich tak dużo.
Naturalnym źródłem fitokannabinoidów będą zatem preparaty pozyskiwane z konopi siewnych – np. olejki CBD, olej konopny, produkty spożywcze (ciasteczka, mąka CBD, miody, itd.). CBD znajdziemy również w kosmetykach, związek ten wykazuje dobroczynny wpływ na skórę i stany zapalne.
Duet CBD i THC składa się na leczniczą marihuanę, która jest stosowana jako terapia wspomagająca leczenie wielu poważnych schorzeń.
Profil działania roślinnych kannabinoidów jest bardzo szeroki.
Rodzaje fitokannabinoidów
Pisaliśmy już, że w konopiach doliczono się około 100 kannabinoidów. Ale tylko kilka jest naprawdę dobrze przebadanych, reszta czeka na swoją kolej. Wśród tych, które znamy najlepiej znajdują się:
- CBD (kannabidiol) – Występuje w dużych ilościach w konopiach siewnych, związek o bardzo dobrym profilu bezpieczeństwa i wielu prozdrowotnych właściwościach. Nie ma działania psychoaktywnego.
- THC (tetrahydrokannabinol) – Psychoaktywny składnik marihuany, aktywuje receptory kannabinoidowe, powodując takie odczucia, jak euforia, haj, zaburzenia pamięci/ koncentracji. Ma jednak również dobre strony w postaci właściwości przeciwbólowych.
- CBG (kannabigerol) – Jest prekursorem wielu innych kannabinoidów. Choć występuje w konopiach w niewielkich ilościach (ok. 1%), jego potencjał wykorzystywany jest w medycynie (leczenie jaskry, uśmierzanie bólu, depresja, stany lękowe, i inne).
Jakie jeszcze fitokannabinoidy znajdują się w konopiach? Wymienić należy m.in.:
- CBC (kannabichromen)
- CBN (kannabinol)
- CBDA (kwas kannabidiolowy)
- THCV (tetrahydrokannabiwarin)
- THCA (kwas tetrahydrokannabinolowy)
Pełen wykaz kannabinoidów wraz z ich opisem znajdziesz w artykule: https://hemplo.pl/kannabinoidy/
Jakie właściwości mają fitokannabinoidy? Ich działanie
Napisać w jednym zdaniu, jakie właściwości mają wszystkie, chociażby przebadane, fitokannabinoidy jest niemożliwe. Ich profil działania jest bardzo szeroki i wielokierunkowy.
Ważna uwaga, kannabinoidy nie rozpuszczają się w wodzie, natomiast są dobrze rozpuszczalne np. w tłuszczach.
Wiele z nich, by uzyskać działanie lecznicze, musi uleć podgrzaniu, by aktywne związki mogły wydobyć swoją moc.
Spójrz na wykaz poniżej, znajdziesz tam najważniejsze właściwości fitokannabinoidów:
| KANNABINOID | WŁAŚCIWOŚCI | CZY JEST PSYCHOAKTYWNY |
| THC | psychoaktywne, uzależniające, odurzające, ale również przeciwzapalne i przeciwbólowe | tak |
| CBD | przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwgrzybiczne, przeciwnowotworowe, wzmacniające odporność, koncentrację, niwelujące bezsenność | nie |
| THCa | przeciwzapalne, przeciwwymiotne, neuroprotekcyjne | nie |
| THCV | przeciwzapalne, przeciwbólowe, redukujące apetyt | tak, w małym stopniu |
| CBDa | przeciwbólowe, antydepresyjne, przeciwdrgawkowe, przeciwzapalne | nie |
| CBDV | przeciwdrgawkowe, hamujące nudności, przeciwzapalne | nie |
| CBG | przeciwdepresyjne, przeciwzapalne (leczenie łuszczycy) | nie |
| CBGa | przeciwzapalne, przeciwbólowe, antydepresyjne, zmniejszające ciśnienie w gałce ocznej | nie |
| CBC | przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwbiegunkowe, antybakteryjne, przeciwgrzybiczne | nie |
| CBCa | przeciwzapalne, przeciwbakteryjne | nie |
| CBN | nasenne, uspokajające, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwbólowe | tak, niewielkie |
| CBL | brak danych na temat potencjału leczniczego – najsłabiej zbadany kannabinoid | nie |
Jak widać z powyższego wykazu, zakres działania kannabinoidów jest ogromny. Związki te cały czas poddawane są badaniom i testom.
Generalnie działanie roślinnych kannabinoidów możemy podzielić na dwa obszary:
OBSZAR REKREACYJNY
Zakres rekreacyjny, wyróżniamy tutaj następujące właściwości:
- wyciszające,
- relaksujące,
- uspokajające,
- poprawiające nastrój, itp.
OBSZAR MEDYCZNY
Natomiast obszar medyczny docenia kannabinoidy za ich działanie:
- przeciwzapalne,
- przeciwbólowe,
- antybakteryjne,
- przeciwalergiczne,
- przeciwwymiotne,
- przeciwdrgawkowe, itp.
WSPOMAGANIE TERAPII MEDYCZNYCH
Tak szeroki zakres działania daje duże szanse na wspomaganie leczenia wielu poważnych chorób, są to np.:
- leczenie przewlekłego bólu w chorobach nowotworowych,
- leczenie bezsenności,
- zaburzenia apetytu,
- leczenie nudności po chemioterapii,
- jaskra,
- padaczka,
- cukrzyca,
- depresja,
- zespół stresu pourazowego,
- anoreksja,
- autyzm,
- astma,
- choroby jelit,
- spastyczność mięśni,
- stwardnienie rozsiane,
- RZS,
- choroba Parkinsona,
- choroba Alzheimera i inne.
Gdzie zastosowanie znajdują fitokannabinoidy?
W wielu sektorach, ze względu na swoje cenne właściwości.
Wymienić należy m.in.:
- dział suplementów – olejki, kapsułki, itp.
- sektor kosmetyczny – kremy, szampony, balsamy – łagodzenie, nawilżanie, uelastycznianie skóry, łagodzenie podrażnień i stanów zapalnych (skóra atopowa, itp.),
- przemysł spożywczy – zdrowa żywność: białko konopne, olej konopny, miód, mąka konopna, herbaty z konopi, itd.
- obszar medyczny – wspomaganie terapii leczniczych, medyczna marihuana.
Co mówią badania i nauka o fitokannabinoidach?
Przytaczamy poniżej kilka fragmentów ciekawych opracowań:
„W odróżnieniu od endokannabinoidów, kannabinoidy (CD), występujące naturalnie w rodzaju Cannabis, nazywane są egzokannabinoidami lub fitokannabinoidami (…)W latach 50. XIX wieku wyizolowano z konopi pierwszy kannabinoid – kannabinol (CBN),jednakże jego budowa chemiczna została poznana dopiero w latach 30. ubiegłego wieku. Wtedy też opisano kolejny związek – kannabidiol (CBD). Lata 60. XX wieku, wraz z rozwojem analityki chemicznej, przyniosły informacje o innych kannabinoidach, m.in. delta 9-tetrahydrokannabino-lu (THC). Następnie wykryto kannabigerol (CBG),kannabichromen (CBC) oraz ich homologi: kannabidiwarin (CBDV), delta-9-tetrahydrokannabiwa-rin (THCV), kannabigerowarin (CBGV), kannabiwarichromen (CBCV) oraz formy kwasowe, np. kwasdelta-9-tetrahydrokannabinolowy (THCa). Liście i kwiatostany konopi siewnych zawierają fitokannabinoidy, odpowiedzialne za szereg właściwości biologicznych, w tym za działanie przeciwdepresyjne, przeciwwymiotne, przeciwbólowe, przeciwnowotworowe, przeciwdrgawkowe, przeciwzapalne i przeciwmiażdżycowe” Ryszard Kaniewski, Janusz Jankowiak, Karolina Zajączek – Len i konopie w profilaktyce i lecznictwie
„Kannabinoidy ze względu na pochodzenie można podzielić na fitokannabinoidy naturalne (klasyczne) roślinne, występujące w konopiach oraz syntetyczne– analog tetrahydrokannabinolu Δ9THC oraz endokannabinoidy, produkowane w organizmach ludzi i zwierząt, naśladujące działanie fitokannabinoidów roślinnych (…)Najpowszechniejszym podziałem kannabinoidów jest pogrupowanie ich na psychoaktywne i niepsychoaktywne. Do pierwszej grupy należy Δ9THC, który w wysokich stężeniach działa psychoaktywnie oraz leczniczo na organizm (…)Do drugiej grupy – o działaniu niepsychoaktywnym – zaliczamy m.in. CBD-kannabidiol i kannabinol CBN. Właściwości kannabinoidów wykorzystywane są w leczeniu wielu chorób, takich jak: jaskra, astma, malaria, nadciśnienie tętnicze, zaparcia. Tetrahydrokannabinol wykazuje silne działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, przeciwbólowe,rozluźniające mięśnie gładkie (…)Kannabinoid CBD wykazuje działanie przeciwlękowe i przeciwnowotworowe (białaczki, nowotwory piersi, glejaki), opóźnia i hamuje rozrost komórek oraz zapobiega przerzutom, działa również kardioprotekcyjnie, wspomaga leczenie AIDS i anoreksji, jest pomocny po urazach i zawałach mózgu, wykazuje również silne właściwości przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne oraz tłumiące skutki uboczne i psychoaktywne działanie THC. CBD ma zbliżony profil farmakologiczny do typowych leków antydepresyjnych i przeciwpsychotycznych” Małgorzata Strzelczyk, Ryszard Kaniewski – Konopie siewne Cannabis sativa L. – jeden z najstarszych gatunków roślin użytkowych
Podsumowanie
Fitokannabinoidy – czyli roślinne kannabinoidy obecne w konopiach zaskakują ogromem pozytywnych właściwości. Pokazują, że warto szukać naturalnych „leków” w naturze, związków o dobrym profilu bezpieczeństwa i wielokierunkowym działaniu. Pomimo negatywnych skutków zażywania THC (marihuany) większość kannabinoidów wykazuje pozytywne działanie. Co więcej, i warto to podkreślić, THC to nie tylko marihuana, odurzenie, itp. – THC w synergii z CBD tworzą udany duet o potencjale leczniczym, co wykorzystują obecnie terapie wspomagające w postaci medycznej marihuany. Najbardziej znane i przebadane fitokannabinoidy to właśnie THC i CBD, ale i pozostałe wychodzą z cienia i dowiadujemy się o nich coraz więcej.
